1. Inwoners met een vreemde nationaliteit
Op 1 januari 2013 had één derde (33,1%) van de in totaal 1.154.635 inwoners van het Brussels Gewest een vreemde nationaliteit (figuur 1, links). Ten opzichte van 1 januari 2001 kwamen er bijna 120.000 inwoners met een vreemde nationaliteit bij (+ 45%); vooral sinds 2005 is de stijging zeer uitgesproken. Ter vergelijking: in dezelfde periode steeg het aantal inwoners met de Belgische nationaliteit maar met 10 procent. Ook de bevolking van de Vlaamse Rand[1] kende sinds 2001 een forse toename van het aantal vreemdelingen (+45%). Daarmee bedraagt hun aandeel in de totale bevolking momenteel iets minder dan 14 procent. De aangroei van de Belgen sinds 2001 bleef in de Vlaamse Rand beperkt tot 5 procent.
Vooral bij de twintigers en dertigers ligt het aandeel van de bevolking met een vreemde nationaliteit hoog (figuur 1, rechts). In het Brussels Gewest lopen de percentages op tot 45 of meer in de leeftijdsgroep tussen 25 en 40 jaar. In de Vlaamse Rand ligt de piek (20% vreemdelingen) op iets oudere leeftijd (30-45 jaar). Ter vergelijking worden in figuur 1 ook de leeftijdsprofielen voor Vlaanderen en Wallonië weergegeven. Opvallend zijn de hogere percentages bij de oudere bevolking in Wallonië (cf. de arbeidsmigranten die vanaf de jaren 50 in de Waalse industrie kwamen werken). De samenstelling van de bevolking met een vreemde nationaliteit varieert naargelang de regio (tabel 1). Opvallend zijn de grote oververtegenwoordiging van personen met een West-Europese of andere westerse nationaliteit (vooral Britten en Amerikanen) in de Vlaamse Rand, het overwicht van Nederlanders (in de groep 'buurlanden') in Vlaanderen, de grote groep Marokkanen en Turken in het Brussels Gewest, en de vele Zuid-Europeanen (vooral Italianen) in Wallonië.
Figuur 1: Percentage inwoners met een vreemde nationaliteit naar regio en jaar [2001-2013] (links) en naar regio en leeftijdsgroep [cijfers voor 2013] (rechts)
 |
 |
BRON: Statistics Belgium, bevolkingsstatistieken; eigen bewerking
Tabel 1: Verdeling van de inwoners met een vreemde nationaliteit naar nationaliteitsgroep en regio, 1/1/2011
| Buur- landen |
Zuid-Europa* | Oost-Europa | Overig Europa en westerse landen** |
Turkije en Marokko |
Overig niet-westers | Totaal | |
| Brussels Gewest | 20,7% | 21,3% | 18,8% | 7,8% | 14,5% | 16,9% | 100% |
| Vlaamse Rand | 27,3% | 24,7% | 12,7% | 16,4% | 6,2% | 12,6% | 100% |
| Vlaams Gewest | 36,1% | 11,4% | 17,4% | 6,1% | 11,1% | 18,0% | 100% |
| Waals Gewest | 29,7% | 40,5% | 7,1% | 3,9% | 7,7% | 11,2% | 100% |
* Spanje, Italië, Portugal en Griekenland; ** Japan, Canada, VS, Australië en Nieuw-Zeeland
BRON: Statistics Belgium, bevolkingsstatistieken; eigen bewerking
2. Inwoners van vreemde origine
Gezien de vele nationaliteitsveranderingen in ons land tijdens de voorbije drie decennia, is de huidige nationaliteit geen goede indicator om de bevolking van vreemde herkomst in kaart te brengen. Daarom is het belangrijk om naast de huidige nationaliteit, ook de nationaliteit bij de geboorte in rekening te brengen. In tabel 2 en figuur 2 komt de bevolking van vreemde origine overeen met de inwoners die een vreemde huidige nationaliteit of een vreemde nationaliteit bij de geboorte hebben, of met personen waarvan tenminste één van de twee ouders een vreemde nationaliteit bij de geboorte heeft.[2] Daarmee komen alle migranten van de eerste en tweede generatie in beeld.
Tabel 2: Percentage inwoners van vreemde herkomst naar regio en jaar
| 1991 | 2001 | 2008* | 2011** | 2012 | |
| Brussels Gewest | 36,4% | 48,1% | 65,9% | 61,6% | - |
| Vlaamse Rand | 12,8% | 17,7% | - | 26,5% | 30,8% |
| Vlaams Gewest | 7,2% | 9,6% | 16,0% | 14,6% | 17,5% |
| Waals Gewest | 19,7% | 21,3% | 28,6% | - | - |
* enkel bevolking van 18 tot 60 jaar ** andere operationalisering van personen van vreemde herkomst
BRON: Statistics Belgium, census [1991 en 2001]; FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg en CGKR, Socio-economische Monitoring 2013 [2008]; Noppe J. (2012)
[2011]; en Lokale Inburgerings- en Integratiemonitor 2013 van SVR [2012]; eigen bewerking
[2011]; en Lokale Inburgerings- en Integratiemonitor 2013 van SVR [2012]; eigen bewerking
Figuur 2: Percentage inwoners van vreemde herkomst naar leeftijdsgroep (Vlaamse Rand en Vlaams Gewest), 2012
Bron: Lokale Inburgerings- en Integratiemonitor 2013, Studiedienst van de Vlaamse Regering; eigen bewerking
In de Vlaamse Rand is momenteel iets meer dan 30% van de totale bevolking van vreemde herkomst (tabel 1). Bij de jongste leeftijdsgroep (0 tot 5 jaar) is dat zelfs meer dan de helft (figuur 2); bij de oudste leeftijdsgroepen (50 jaar en ouder) loopt dit aandeel sterk terug. Ten opzichte van Vlaanderen in zijn geheel liggen de percentages duidelijk hoger. Dit heeft alles te maken met de beduidend hogere instroom van Brusselaars (van vreemde origine) naar de Vlaamse Rand tijdens de voorbije 10 jaar. Het betreft ook steeds meer en meer Oost-Europeanen, Turken, Marokkanen en andere niet-westerse migranten (Willaert, 2010). De fors toenemende internationalisering in de Vlaamse Rand sedert 2001 biedt uiteraard heel wat uitdagingen voor het beleid (onderwijs, inburgering, woonbeleid, …).
Didier Willaert, Interface Demography, Vrije Universiteit Brussel, mei 2014
Voetnoten
[1] De Vlaamse Rand omvat 19 Vlaamse gemeenten die grenzen aan het Brussels Hoofdstedelijk Gewest of aan de zes faciliteitengemeenten: Drogenbos, Kraainem, Linkebeek, Sint-Genesius-Rode, Wemmel, Wezembeek-Oppem, Asse, Beersel, Dilbeek, Grimbergen, Hoeilaart, Machelen, Meise, Merchtem, Overijse, Sint-Pieters-Leeuw, Tervuren, Vilvoorde en Zaventem. [2] In 1991 en 2001 is de nationaliteit bij de geboorte van de ouders enkel gekend voor kinderen die nog thuis wonen. De vergelijkbaarheid is echter gegarandeerd doordat vrijwel alle kinderen die via de Wet Gol van 1984 Belg zijn geworden in 2001 nog thuis woonden.2
Publicatie type
Fiche
Categorie
Demografie
Europa
Internationale rol
Meertaligheid
Minderheden
Regio
Vlaamse Rand
Brussels Hoofdstedelijk Gewest
Share this