Source
Documentatiecentrum Vlaamse Rand, Rand-abc-fiche, 2010
Organisation
Documentatiecentrum Vlaamse Rand
Année
2010
Langue
NL
Inleiding
Het Kaderverdrag tot bescherming van nationale minderheden werd op 1 februari 1995 door de leden van de Raad van Europa aangenomen en aan de lidstaten voorgelegd ter ondertekening en ratificatie. Dit Kader- of Raamverdrag, ook wel -conventie genoemd, heeft tot doel de spanningen tussen de gemeenschappen te verminderen door een set van minimumrechten te bepalen inzake de behandeling van nationale minderheden op economisch, maatschappelijk, politiek en cultureel vlak. De lidstaten dienen er onder meer voor te zorgen dat de aldus erkende minderheden toegang tot de media hebben, onderwijs in de eigen taal kunnen volgen en in hun contacten met de overheid de eigen taal kunnen gebruiken, zodat hun cultuur en identiteit behouden blijft.
Eigen invulling
Het werd aan de lidstaten zelf overgelaten om in de invulling en implementering van deze overeenkomst te voorzien en de definitie van het begrip nationale minderheid te bepalen. De Raad van Europa liet dus een interpretatiemarge en de mogelijkheid tot het maken van reserves; een pragmatische houding nodig om het verdrag door zo veel mogelijk lidstaten te laten goedkeuren met vrijwaring van de interne institutionele afspraken en evenwichten. Verscheidene lidstaten zoals Duitsland, Denemarken en Zwitserland ratificeerden zo het verdrag met voorbehoud.
De Belgische federale regering ondertekende op 31 juli 2001 het verdrag als onderdeel van een breder communautair compromis (het Lambermontakkoord) met volgende nuancering: Het Koninkrijk België verklaart dat de toepassing van het Raamverdrag geen afbreuk doet aan de grondwettelijke bepalingen, garanties of beginselen en evenmin aan de wet- en decreetgevende normen die op het ogenblik het taalgebruik regelen. Het Koninkrijk België verklaart dat het begrip nationale minderheid gedefinieerd zal worden door de Interministeriële Conferentie Buitenlands Beleid.
Deze Interministeriële Conferentie Buitenlands Beleid (ICBB) diende de regels voor ondertekening vast te stellen en de definitie te bepalen van de omschrijving nationale minderheid, maar slaagde daar tot nog toe niet in. Grondwetsspecialisten wijzen er tevens op dat de draagwijdte en impact van de ratificatie van het Minderhedenverdrag op de Belgische constitutionele structuur, de taalwetgeving en de communautaire evenwichten in België onvoorspelbaar zijn. Het minderhedenverdrag staat immers haaks staat op het territorialiteitsbeginsel, een van de fundamenten van de indeling in taalgebieden en taalwetgeving in België.
Gezien het Kaderverdrag een gemengde overeenkomst betreft, dienen alle deelparlementen in te stemmen met de ondertekening en ratificatie. De Vlaamse Regering verklaarde (24 juli 1997) slechts willen te ondertekenen onder voorbehoud dat in het licht van de bestaande institutionele evenwichten binnen de federale staat en van de taalwetgeving, noch de Nederlandstaligen, noch de Franstaligen als nationale minderheid kunnen worden beschouwd. Beide gemeenschappen zijn dominant in het eigen taalgebied en minderheden in het andere gewest, maar co-dominant in de federale structuren en in het tweetalige Brussels Gewest.
In een bijkomende resolutie gaf de Raad van Europa in 2002 echter aan dat het begrip nationale minderheid ook zou slaan op regionale minderheden, met andere woorden de Nederlandstaligen in Wallonië en Franstaligen in Vlaanderen. Het laatste regeerakkoord (2009) van de Vlaamse Regering bevat dan ook de nadrukkelijke verklaring dat zij het Raamverdrag niet zal ratificeren. Deze terughoudendheid heeft niets te maken met de geest van het verdrag, maar alles met de mogelijke impact ervan op de communautaire verhoudingen in het land. De huidige institutionele inrichting en taalwetgeving is het resultaat van een historisch compromis. In de Belgische staatsstructuur werden reeds diverse mechanismen ingebouwd om de minderheden te beschermen, onder meer de bijzondere meerderheden, de alarmbelprocedure en de pariteit in de federale en Brusselse regering. De vrees bestaat, zoals grondwetsspecialisten aangeven, dat de ratificatie zonder voorbehoud of nuancering de bestaande complexe en uitgebalanceerde evenwichten en afspraken tussen de taalgemeenschappen op de helling zou zetten.
Behalve België, ratificeerden ook Luxemburg, IJsland en Griekenland het verdrag niet. Andorra, Frankrijk, Monaco en Turkije ondertekenden, noch ratificeerden het tot op heden.
Ann Mares, juni 2010.
Meer informatie
- Framework Convention for the Protection of National Minorities and Explanatory Report, Council of Europe/Conseil de l'Europe, 1995
- Minority protection in Europe: best practices and deficiencies in implementation of common standards, Report, Boriss Cilevics, 20 januari 2010
- Het Kaderverdrag inzake de Bescherming van Nationale Minderheden, Raad van Europa, Brochure (pdf, 8 MB)
- Recommendation 1201, on an additional protocol on the rights of national minorities to the European Convention on Human Rights, 1993
- Resolutie 1172, Situation of the French-speaking population living in the Brussels periphery, 25 september 1998
- Recommendation 1492, Rights of national minorities, 2001
- Resolutie 1301, Protection of minorities in Belgium, 2002
- Resolution 1469, Language problems in access to public health care in the Brussels-Capital region in Belgium, 2005
- Situation de la population francophone vivant dans la périphérie bruxelloise, Rapport Columberg, mei 1998
- Protection des minorités en Belgique. Rapport Lili Nabholz-Haidegger, 2002
- Language problems in access to public health care in the Brussels-Capital region in Belgium, Minodora Cliveti, Abstract, 2005
- Report by the Council of Europe, Commissioner for Human Rights, Thomas Hammarberg, 2009
- Velaers Jan, Lejeune Y., Neycken L., Scholsem J.C., Ergec R., Senelle R., Suy E.,Raamverdrag over de bescherming van de Nationale minderheden (Raad van Europa): verslag van de groep van grondwetspecialisten gevraagd door de Interministeriële Congerentie Buitenlands Beleid (ICBB)/Convention-cadre pour la Protection des Minorités Nationales (Conseil de l’Europe). Rapport du groupe d’experts en matière constitutionnelle, 12 maart/mars 1996, in Publiekrechterlijke Kronieken, 1998, nr. 4, pp. 491-527.
Type de publication
Carte
Catégorie
l'Europe
Rôle international
Minorités
Région
Vlaamse Rand
Share this