Omzendbrief Peeters

De omzendbrief Peeters is een document dat het taalgebruik in de gemeentebesturen van het Nederlandse taalgebied in België preciseert. Deze omzendbrief is op 16 december 1997 door toenmalig Vlaams minister van Binnenlandse Aangelegenheden Leo Peeters naar de gouverneurs van de Vlaamse provincies gestuurd. Deze omzendbrief is later aangevuld met de omzendbrief Martens, die eenzelfde regeling beschrijft voor de dienstverlening door de Openbare Centra voor Maatschappelijk Welzijn, en werd herbevestigd door de omzendbrief Keulen. De meest besproken stukken in de omzendbrief Peeters zijn die over de zogenaamde faciliteitengemeenten in de Vlaamse Rand rond Brussel en aan de taalgrens.

Na het vastleggen van de taalgrens werden faciliteiten ingesteld in gemeenten waar de, destijds recent gegroeide, taalminderheid groter was dan 30 procent (op basis van de talentellingen). In deze gemeenten kan de particuliere bevolking op verzoek de gemeentelijke diensten in de taal van voorkeur verkrijgen (in dit geval het Frans). De omzendbrief stelt dat deze faciliteiten bedoeld zijn als integratiebevorderende maatregel en verondersteld worden een uitdovend karakter te hebben. Onder meer omdat de wetgever hierover onduidelijk is, percipiëren Franstaligen deze faciliteiten echter als een definitieve verworvenheid, als een recht dat toegekend is aan een minderheid.

Hoewel ze op het grondgebied van het Vlaams Gewest geen bevoegdheid hebben, voerden de Franstalige Gemeenschap en het Waals Gewest samen met de Franstalige gemeentebesturen van enkele faciliteitengemeenten een jarenlange juridische strijd met een bezwaarprocedure tegen de omzendbrief Peeters. De bezwaren tonen aan dat de term ‘faciliteiten’ door beide partijen anders geïnterpreteerd wordt: aan Franstalige kant beroept men zich op het ‘persoonsrecht van vrij taalgebruik van de Franstalige, terwijl Vlamingen taalgebruik in bestuurszaken linken met het territorialiteitsbeginsel. Uiteindelijk vernietigde (een Nederlandstalige kamer van) de Raad van State de omzendbrief niet omdat een te ruime interpretatie van de faciliteiten zou leiden tot een stelsel van tweetaligheid, waarbij de taalvoorkeur van personen wordt vastgelegd in bestanden en dus tot een ongrondwettelijke situatie leidt. De omzendbrief Peeters is dus nog steeds van kracht en in juni 2008 velde de Raad van State een arrest waarin deze brief geduid werd als de enige juiste interpretatie van de taalwet voor de 6 faciliteitengemeenten rond het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.