Syriëvertrekkers uit de Vlaamse Rand: Een stand van zaken

Auteur(s)
Mansoury Elly
Source

BRIO-matrixfiche, 20 december 2017

Organisation
BRIO
http://www.briobrussel.be
Année
2017
Langue
NL
abc matrix fiche
België en in het bijzonder Brussel haalde de laatste 5 jaar verschillende malen de internationale media onder meer naar aanleiding van het meeste aantal jongeren dat vertrokken is naar Syrië of Irak, in verhouding met het bevolkingsaantal (ICCT, 2016). Ook gemeenten uit de Vlaamse Rand werden getroffen door het fenomeen. De stad Vilvoorde telt het meeste aantal betrokkenen en startte ook snel met initiatieven om vat te krijgen op de situatie. Momenteel zijn allerlei beleidsmakers, middenveldorganisaties, onderwijsinitiatieven, sociale sectoren, wetenschappers uit diverse disciplines en in verschillende landen op zoek naar een antwoord om dit fenomeen de baas te kunnen. Met deze fiche wordt alvast een synthese gegeven van de situatie betreffende de Syriëvertrekkers uit de gemeenten van de Vlaamse Rand.

Radicalisering

Het concept 'radicalisering' is momenteel niet weg te slaan uit onze dagelijkse woordenschat (Coolsaet, 2016: 5). Desalniettemin is er tot op heden geen academische consensus m.b.t. de betekenis van deze term (Sedgwick, 2010: 479; Neumann, 2013: 874; Schmidt, 2013; Crone, 2016: 587). Gustafsson & Ranstorp (2017) beschrijven in hun rapport betreffende de EU-burgers die naar Syrië of Irak vertrokken zijn, dat Hegghammer (2016) en Neumann (2016) een correlatie aantonen tussen betrokken zijn bij IS/Daesh en het hebben van een lage sociaal – economische status. Deze auteurs geven aan dat er diverse factoren zijn die meespelen in de beslissing van een jongere om te vertrekken of waarom die begrip kan opbrengen voor terrorisme. In de wetenschappelijke literatuur wordt radicalisering gedefinieerd als een proces dat vervlochten is met polarisatie (McCauley & Moskalenko, 2008).
Het onderzoeksprogramma DEBEST (Democratic Empowerment of Brussels Education, Teachers and Students, VUB) wil de rol van het onderwijs onderzoeken in processen die zich afspelen bij polarisatie.

België in internationaal perspectief

Het ICCT – rapport van 2016 concludeert dat alle betrokken EU-landen samen tussen 3.922 en 4.294 EU-burgers tellen die betrokken zijn bij een afreis naar Syrië. Dit betekent niet dat deze individuen effectief naar Syrië of Irak gegaan zijn. Omwille van het ontbreken van een uniforme definitie omtrent ‘Foreign Fighters’ tussen de verschillende EU-landen, kunnen we enkel spreken over schattingen. Wat wel meer zekerheid biedt is dat België, Frankrijk, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk tot de EU-landen behoren met de meeste betrokkenen. Deze landen tellen samen 2.838 ‘Foreign Fighters’. Ditzelfde rapport plaatste België op de eerste plaats in verhouding met het aantal inwoners.

België in nationaal perspectief

Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest telt 269 betrokkenen waardoor het een gelijkaardig aantal heeft als Vlaanderen dat 264 betrokkenen telt. In tegenstelling tot deze twee regio’s is het aantal vertrekkers in Wallonië aanzienlijk lager met een totaal van 79 personen.

Aantal Belgische Syriëvertrekkers(1)

In september 2015 registreerde het OCAD (Coördinatie Orgaan voor de DreigingsAnalyse) ongeveer 270 Belgische burgers die in Syrisch oorlogsgebied zijn. In dezelfde periode zijn er ongeveer 129 teruggekeerd en hebben er 62 proberen afreizen. Daarnaast waren er 352 als 'vermoedelijke kandidaat' geregistreerd.

Momenteel zijn die cijfers grosso modo gestabiliseerd met het opmerkelijke verschil dat het aantal vermoedelijke kandidaten nog slechts 121 Belgen omvat – een daling met 60%. Van de huidige 619 betrokkenen zijn er nog 288 in Syrië waarvan er 131 overleden zijn.

Aantal Syriëvertrekkers uit de Vlaamse Rand

In de Vlaamse Rand zijn er in totaal 41 die te maken hebben met categorie 1, 3, 4 en 5. De gemeente met de meeste vertrekkers is Vilvoorde. Van de 30 Vilvoordenaars zijn er 17 die vermoedelijk in Syrië zijn en 4 die teruggekeerd zijn. Tevens hebben de gemeenten Groot-Bijgaarden, Machelen, Ruisbroek, Schepdaal, Wemmel en Zellik ook allemaal 1 tot 5 betrokkenen die tot een van de categorieën horen. Meer dan de helft van het totaal aantal betrokkenen zijn vermoedelijk in Syrië.
  CAT 1 CAT 3 CAT 4 CAT 5 TOTAL
Vlaamse Rand
24
5
4
8
41
Grimbergen
4
  
 
 
4
Groot-Bijgaarden
 
1
  
 
 
1
Machelen
 
 
 
1
1
Ruisbroek
 
1
  
 
1
Schepdaal
1
 
 
 
1
Vilvoorde
17
4
 
4
5
30
Wemmel 1  
 
1
2
Zellik
 
  
 
 
1
1

Legende

  • Categorie 1: Vermoedelijk in Syrië
  • Categorie 3: Vermoedelijk teruggekeerd uit Syrië
  • Categorie 4: Vermoedelijk getracht om naar Syrië af te reizen
  • Categorie 5: Vermoedelijk kandidaat

Literatuur

  • McCauley, C. & Moskalenko S. (2008) Mechanisms of Political Radicalization: Pathways Toward Terrorism. Terrorism and Political Violence. 20 (3) 415 – 433.
Elly Mansoury, 20 december 2017
 

Voetnoten

(1) Bron: cijfers OCAD van 4 september 2015 tot 16 oktober 2017.
(2) Zowel in de wetenschappelijk literatuur als in de beleidsdocumenten en rapporten van België en de EU worden de termen geradicaliseerde jongeren, radicalisering, Foreign (Terrorist) Fighters, Syriëvertrekkers e.d. door elkaar gebruikt. In deze fiche gebruiken we de term ‘Syriëvertrekkers’ waarmee we ook jongeren die naar Irak vertrokken zijn bedoelen.
Type de publication
Carte
Catégorie
Rôle international
Sécurité
Région
Vlaamse Rand
Share this
page précédente
en haut