vzw 'de Rand'

Een belangrijke pijler van de organisatie is de taalpromotie. Vzw ‘de Rand’ stimuleert het leren, oefenen en gebruiken van het Nederlands bij kinderen en volwassenen in de vrijetijdssfeer. Door de sterke demografische mobiliteit vanuit de hoofdstad en de daarmee gepaard gaande suburbanisatie staat het Nederlands als voertaal onder druk. Uit de taalbarometer voor de Rand bleek dat er 78 verschillende talen worden gesproken. Vzw ‘de Rand’ wil de anderstalige inwoners verleiden om kennis te maken met het Nederlands en heeft een deel van haar werking specifiek afgestemd op deze nieuwkomers. Zo zijn er onder meer Café Combinne, de theaterstukken en liedjesprogramma’s voor cursisten Nederlands en de taalateliers voor kinderen om spelenderwijs de taal te oefenen.Vzw ‘de Rand’ specialiseerde zich ook in laagdrempelige methodieken, zoals de woorden- en pictogrammenboekjes om anderstaligen in het sport- en verenigingsleven en aan de gemeenteloketten op weg te helpen.
De vzw publiceert verder een aantal gratis maandbladen: één gemeenschapskrant voor elke faciliteitengemeente en RandKrant voor de hele Vlaamse Rand. Recent noopten besparingen tot een vermindering van de oplage en verspreiding van het blad.
Sinds 2013 is vzw ‘de Rand’ ook coördinator van het Gordelfestival, een jaarlijkse manifestatie op de eerste zondag van september die sport, toerisme, cultuur en het Vlaams karakter van de streek promoot. Vzw ‘de Rand’ is voorts partner binnen het Documentatiecentrum Vlaamse Rand.

Historiek

De Vlaamse Regering richtte vzw ‘de Rand’ eind 1996 bij decreet op. De oprichting was een direct gevolg van het Actieplan van de Vlaamse regering voor de Vlaamse rand rond Brussel. Begin 1997 ging de organisatie effectief van start. Naast de Vlaamse Regering zorgde ook de provincie Vlaams-Brabant voor financiële ondersteuning. In 2004 werd de vzw omgevormd tot een privaatrechtelijk Extern Verzelfstandigd Agentschap (EVA) [2] dat afhing van het Departement Diensten voor het Algemeen Regeringsbeleid (DAR). Bij een reorganisatie in 2015 werd de vzw ondergebracht bij het Agentschap Binnenlands Bestuur (ABB).
Ook vóór de oprichting van vzw ‘de Rand’ voerde de Vlaamse Overheid al een specifiek beleid in de regio. Zo bestonden veel van de gemeenschapscentra in de Rand al voor 1996, maar dan als buitendienst van het ministerie van cultuur [3]. Ze maakten deel uit van de zgn. Gordel van Smaragd [4] (een cirkel van Nederlandstalige culturele centra rond Brussel) die toenmalig cultuurminister Frans Van Mechelen (CVP, 1923-2000) wou uitbouwen als culturele dam tegen de verfransing vanuit de hoofdstad. GC de Zandloper in Wemmel bestond al sinds 1974; de aankoop van de vierkantshoeve in Wezembeek-Oppem waar GC de Kam in gevestigd is, dateert van 1977; de eerste steenlegging van GC de Bosuil in Jezus-Eik vond eind 1979 plaats; GC de Lijsterbes in Kraainem werd in 1980 geopend en de voormalige zusterschool van Linkebeek waar GC de Moelie gehuisvest is, werd in 1981 aangekocht. Vanaf 1997 was het vzw ‘de Rand’ die deze bestaande initiatieven overkoepelde, coördineerde en uitbouwde.
Ook andere initiatieven gingen gaandeweg op in de werking van de vzw. Het Linkebeekse blad ‘Sjoenke’ bestond sinds de jaren ’60 en werd vanaf 2000 uitgegeven door ‘de Rand’. Het eerste nummer van het gratis maandblad RandKrant verscheen in maart 1997 onder impuls van de daartoe opgerichte vzw ‘Informatie Vlaamse Rand’. Pas in 2002 kwam Randkrant onder de koepel van vzw ‘de Rand’. En de eerste Gordel vond plaats op 27 september 1981 op initiatief van BLOSO. Pas in 2013 en na een naamsverandering (Gordelfestival) kwam het onder coördinatie van vzw ‘de Rand’.

Samen met de opdracht, breidde uiteraard ook het personeelskader en het budget uit, van een omzet van 2,25 miljoen euro in 1997 tot 7 miljoen euro in 2015.

Voorzitters	Directeurs
André De Moor (1997-2004)	Frank Gyselen (1997-1999)
Jan De Craen (2010-2015)	Eddy Frans (1999- )
Luc Deconinck (2005-2010)
Hubert Lyben (2016- )

---

[1] In 1995 was ook Ring-tv, de regionale zender van Halle-Vilvoorde, van start gegaan.
[2] Extern Verzelfstandigd Agentschap: agentschap van de Vlaamse overheid met een eigen raad van bestuur. Een EVA heeft een eigen rechtspersoonlijkheid. Vzw ‘de Rand’ is één van de weinige EVA’s die de regels van het privaatrecht volgen.